Η Ανακύκλωση ως ιδέα αλλά κυρίως ως πρακτική της καθημερινής διαχείρισης των απορριμμάτων μας αποτελεί κομβικό σημείο πολιτικής στρατηγικής. Το θέμα «σκουπίδια» έχει επί μακρόν βασανίσει τα ν. Χανίων και μάλιστα με το χειρότερο τρόπο (βλέπε Κουρουπητός, περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις ,πρόστιμα, κτλ).

Τα τελευταία χρόνια με την ευθύνη της ΔΕΔΙΣΑ η διαχείριση του όλου θέματος είναι σε άλλη διάσταση. Πλέον μετράμε δείκτες αποδοτικότητας και αποζητούμε το βέλτιστο. Φυσικά προβλήματα υπάρχουν τόσο στη διαχείριση όσο και στην επεξεργασία των απορριμμάτων. Αυτά τα προβλήματα αλλά και τις προοπτικές που καταγράφονται συζητάμε με τον Λευτέρη Κοπάση, Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΔΕΔΙΣΑ.

Ξετυλίγοντας το κουβάρι θυμόμαστε ότι το εργοστάσιο μηχανικής διαλογής και κομποστοποίησης και ο χώρος υγειονομικής ταφής, παρακείμενα του Κουρουπητού, μετρούν ήδη 4 χρόνια λειτουργίας. Ακόμα και σήμερα στην υπόλοιπη Ελλάδα οι χώροι υγειονομικής ταφής είναι γύρω στους 30 ενώ η επεξεργασία των απορριμμάτων με χειροδιαλογή μετά από διαλογή στην πηγή πραγματοποιείται σε κάποια μόνο αστικά κέντρα. Κομποστοποίηση γίνεται μόνο στα Χανιά, στα Λιόσια και κάποια προσπάθεια στην Καλαμάτα, ενώ τέλος θερμική επεξεργασία δεν γίνεται πουθενά.
Σχετικά με την διαχείριση των απορριμμάτων, σύμφωνα με τα παραπάνω, η ΔΕΔΙΣΑ είναι φυσικό να είναι στην πρώτη γραμμή, σε κάθε τι σχετικό που συμβαίνει στην Ελλάδα, μαζί με λίγους άλλους φορείς που επίσης από νωρίς διαθέτουν αντίστοιχες εγκαταστάσεις και πείσμα.
Σε θεσμικό επίπεδο η ΔΕΔΙΣΑ συμμετέχει στην διαμόρφωση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης από την ΕΕΤΑΑ (Ελληνική εταιρεία τοπικής ανάπτυξης και αυτοδιοίκησης) που θα συνοδεύει τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας σχετικά με τους φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων, όπως κατά το παρελθόν έγινε με τις ΔΕΥΑ που αποστέλλουν ένα επιτυχημένο θεσμό.
Σε θέματα κομποστοποίησης, μόνο η ΔΕΔΙΣΑ διαθέτει πραγματικά στοιχεία, λόγος για τον οποίο καλούμαστε να συμμετέχουμε σε κάθε συνέδριο ανά την χώρα, παρουσιάζοντας τα δική μας πρακτική, ενώ συνεργαζόμαστε με όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που ασχολούνται με το θέμα μετά από δικό τους αίτημα.
Η συνολική διαχείριση της ΔΕΔΙΣΑ καταλαμβάνει όλο το φάσμα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εκτός της παραγωγής ενέργειας, δηλαδή αποκομιδή, διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, κομποστοποίηση, χώρο υγειονομικής ταφής, ενημέρωση ευαισθητοποίηση, και έχει την γνώση και την εμπειρία να τροφοδοτεί με στατιστικά δεδομένα, στοιχεία κόστους και χρηστική πληροφορία κάθε ενδιαφερόμενο, ομοειδείς επιχειρήσεις, πανεπιστημιακά ιδρύματα, δημόσιες υπηρεσίες.Χαρακτηριστικό είναι ότι σε συνέδριο για τους εναλλακτικούς τρόπους επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων, στην Θήβα την 1 Οκτωβρίου με την ευκαιρία των εγκαινίων του εκεί ΧΥΤ, η ΔΕΔΙΣΑ συμμετέχει με δική μου εισήγηση σχετικά με την διαχείριση των βιοαποδομίσημων (υπολείμματα τροφών) δίπλα στις εισηγήσεις του Ν. Θέμελη από το Columbia University, του Δ. Τάσιου από το ΕΜΠ, του Ε. Βουτσά από το ΕΜΠ, του Αβρ. Καραγιαννίδης από το ΑΠΘ, τις Κ. Λαζαρίδη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αναμφίβολα η ΔΕΔΙΣΑ είναι ένας καλός συνεργάτης, συνομιλητής και σύμβουλος και συμμετέχει ουσιαστικά στην διαμόρφωση της αγοράς των στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα.

Σε ποιο βαθμό οι Χανιώτες συμμετέχουν συνειδητά στη διαδικασία της ανακύκλωσης;

Η ΔΕΔΙΣΑ και οι δραστηριότητές της όπως όλοι οι εργαζόμενοι σε αυτήν διαπιστώνουμε ότι προκαλεί το έντονο ενδιαφέρον των Χανιωτών, ενώ έχει δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες. Οι Χανιώτες συμμετέχουν συνειδητά στην διαδικασία της ανακύκλωσης, οι αιτήσεις για την τοποθέτηση μπλέ κάδων από δήμους, επιχειρηματίες και ιδιώτες μας δημιουργούν αδυναμία να τις ικανοποιήσουμε γρήγορα, αφού περνούν ίσως και μήνες μέχρι να ‘’χτίσουμε’’ ή να επεκτείνουμε τα δρομολόγια της συλλογής. Επίσης οι κάδοι γεμίζουν προσεκτικά από υλικά που δεν είναι κλεισμένα σε σακούλες και χωρίς υπολείμματα  τροφών, έτσι όπως πρέπει να γίνεται. Βέβαια υπάρχουν και σοβαρά περιθώρια ενημέρωσης ακόμα.

Εκτός από τον τομέα της διαχείρισης των σκουπιδιών σε ποιο βαθμό υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός και με ποιες ενέργειες λειτουργείτε για την ενημέρωση – εκπαίδευση των πολιτών γύρω από θέματα διαχείρισης απορριμμάτων;

Η μέχρι σήμερα πολιτική μας στο θέμα της ευαισθητοποίησης κατά το παρελθόν αφορούσε σε μια ποικιλία δράσεων με έμφαση στα σχολεία, όμως γενικότερα οι ενέργειές μας σύρονταν πίσω από τιην όποια χρηματοδότηση. Ήδη από φέτος προσπαθούμε να συγκροτήσουμε ένα στρατηγικό σχεδιασμό σε πολλαπλά μέτωπα σύμφωνα με συγκεκριμένες προτεραιότητες. Αυτό σημαίνει διεύρυνση των δράσεων στα σχολεία, επικοινωνία με ειδικές ομάδες πολιτών όπως αιρετοί στην Τοπικοί Αυτοδιοίκηση και μηχανικοί μέσω του ΤΕΕ, αλλά και ενέργειες σε σχέση με καταναλωτικές συμπεριφορές όπως για την πλαστική σακούλα.

Ποιος είναι ο βαθμός συνεργασίας της ΔΕΔΙΣΑ με άλλους φορείς (δημόσιους και ιδιωτικούς) που εμπλέκονται ή μπορούν να εμπλακούν στον κύκλο διαχείρισης των σκουπιδιών;

Δυστυχώς αυτό που δεν έχουμε καταφέρει ακόμα είναι να έχουμε κοινές ενέργειες ενημέρωσης ευαισθητοποίησης σε επίπεδο Κρήτης. Σίγουρα υπάρχει διαφορετικότητα στις καθημερινές ανάγκες και τις προτεραιότητες των φορέων όμως εάν η οποιαδήποτε δράση γίνονταν από κοινού θα δημιουργούσε προστιθέμενη αξία.

Είναι ακριβό ή λογικό το κόστος της διαχείρισης των σκουπιδιών για τον Χανιώτη;

Το κόστος της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι μία πολύ σπουδαία υπόθεση, την οποία ο πολίτης δύσκολα μπορεί να υπολογίσει και να καταλάβει διότι πρακτικά γίνεται με ανορθόδοξο τρόπο. Δηλαδή η χρέωση γίνεται μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη, εξοφλείται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και αποδίδεται στους δήμους για να πληρωθούν ο ηλεκτροφωτισμός και η σάρωση των δρόμων και των πάρκων, η αποκομιδή των απορριμμάτων και η τελική τους διάθεση. Για τον λόγο αυτό στον ετήσιο προϋπολογισμό που  καταρτίζεται υπ ευθύνη μου συμπεριλαμβάνεται το λεγόμενο Δελτίο Κόστους για την αποκομιδή και την τελική διάθεση. Η τιμή αύτη αποτελεί μέσο όρο και σε αυτή έχουν προστεθεί όλα τα κόστη ενώ έχουν αφαιρεθεί τα έσοδα από τις πωλήσεις των ανακυκλώσιμων υλικών. Έτσι λοιπόν, με την παραδοχή ότι μια τετραμελής οικογένεια παράγει 5 κιλά σκουπίδια την ημέρα, το κόστος είναι 200 € τον χρόνο. Το κόστος αυτό είναι αρκετά υψηλό σε σχέση με την ανεξέλεγκτη διαχείριση του παρελθόντος είναι όμως χαμηλό για το σημερινό επίπεδο διαχείρισης και όσο αυτό θα βελτιώνεται, τόσο το κόστος θα αυξάνει.

Πόσο κοντά είμαστε από μια λογική του «ο ρυπαίνων πληρώνει»;

Το πρόβλημα σχετικά με την αρχή ‘’ο ρυπαίνων πληρώνει’’ έχει δύο όψεις. Από την μια πλευρά πρέπει να εξασφαλίζεται ότι πληρώνουν όσοι ρυπαίνουν και από την άλλη πλευρά να διασφαλίζεται ότι κανείς δεν πληρώνει για ρυπαίνει. Σιγά σιγά και η νομοθεσία αλλά και οι ενδιαφερόμενοι προσαρμόζονται οικειοθελώς ή βεβιασμένα με τις σύγχρονες απαιτήσεις τις κοινωνίας.

Υπάρχει, τελευταία, ένας γενικότερος προβληματισμός για το κατά πόσο η λογική του μπλε κάδου συμβάλει στην εκπαίδευση των πολιτών για διαλογή στην πηγή. Ποια είναι η άποψη σας;

Ο μπλε κάδος αναμφίβολα δεν βοηθάει στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των πολιτών, δυστυχώς στην χώρα μας οι κάδοι είναι στο κοινόχρηστο κομμάτι της πόλης δηλαδή στον δρόμο και έτσι το σκουπίδι είναι ανώνυμο. Σε πολλές άλλες χώρες οι κάδοι είναι μέσα στο σπίτι και το κάθε σκουπίδι έχει τελικά ονοματεπώνυμο με ότι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο συμπεριφοράς, δηλαδή μείωση της παραγωγής και ανακύκλωση. Η αλλαγή σε ένα τέτοιο μοντέλο είναι αρκετά δύσκολη, απαιτεί νέο πολεοδομικό κανονισμό, και σημαντική αλλαγή των συνηθειών μας. Ίσως το δούμε στο μέλλον.

Σε ποιο βαθμό οι αλλαγές στους ΟΤΑ, τόσο με το νέο οικονομικό – νομικό πλαίσιο όσο και με τις μελλούμενες συγχωνεύσεις θα επηρεάσουν την ΔΕΔΙΣΑ;

Οι αλλαγές στις επιχειρήσεις των ΟΤΑ με τον νέο κώδικα του Ν.3463/06 αλλά και τις ρυθμίσεις του άρθρου 30 του Ν. 3536, ειδικά για του φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων ως επιχειρήσεις ειδικού σκοπού (όπως οι ΔΕΥΑ), έχουν βελτιώσει αρκετά το θεσμικό πλαίσιο και έχουν προσθέσει βέλη στην φαρέτρα των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων. Υποχρεώνουν δε σε ανάληψη της ευθύνης  και άρα σε ομοειδή διαχείριση όλους τους ΟΤΑ, πράγμα σημαντικό και χρήσιμο.

Ποιος είναι ο βραχυπρόθεσμος και ποιος ο μακροπρόθεσμος στόχος της ΔΕΔΙΣΑ;

Οι άμεσοι στόχοι μας συνοπτικά είναι μονολεκτικά η ποιοτική  αναβάθμιση όλων μας των υπηρεσιών όπως αποτυπώνονται στις πολιτικές μας. Μακροπρόθεσμα προσπαθούμε να ενσωματώσουμε όλες τις επί μέρους πολιτικές σε μία κεντρική ολιστική πολιτική που θα αναφέρεται συνολικά στο περιβάλλον, ώστε σε σχέση με τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες της επιχείρησης να αποτελέσει ένα χρηστικό εργαλείο για λογαριασμό των δήμων μετόχων της.